Ιατρικές Πληροφορίες

Τι είναι η αρτηριακή υπέρταση ;

Όταν  η πίεση του αίματος μέσα στα αγγεία είναι αυξημένη πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, τότε ο ασθενής έχει αρτηριακή υπέρταση. Είναι μια χρόνια πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακά αγγειακά επεισόδια , για εγκεφαλικά αγγειακά επεισόδια και νεφρική νόσο.

Ποια είναι τα συμπτώματα ;

Συνήθως δεν έχει συμπτώματα.

Ποια είναι τα φυσιολογικά όρια ;

Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες (2018) οι κατηγορίες της αρτηριακής πίεσης είναι:

• Φυσιολογική όταν είναι μικρότερη από 120/80 mmHg
• Αυξημένη όταν η συστολική (η «μεγάλη») είναι ανάμεσα στο 120-129 ΚΑΙ η διαστολική είναι λιγότερο του 80 mmHg
• Στάδιο 1: όταν η συστολική είναι ανάμεσα στο 130-139  ή  η διαστολική είναι ανάμεσα  στο  80-89 mmHg
• Στάδιο 2: όταν η συστολική είναι τουλάχιστον 140 ή  η διαστολική είναι τουλάχιστον  στο  90  mmHg
• Υπερτασική κρίση: η συστολική πάνω από 180 mmHg και/ή η διαστολική πάνω από 120 mmHg

Γιατί η αυξημένη πίεση δημιουργεί τόσα προβλήματα;

Ο πρώτος τρόπος με τον οποίο η αυξημένη πίεση δημιουργεί βλάβη είναι η αύξηση του φόρτου εργασίας της καρδίας και των αγγείων, που σταδιακά γίνονται σκληρότερα και λιγότερο αποτελεσματικά. Με τον χρόνο, οι αυξημένες πιέσεις που ασκούνται στα αγγεία, καταστρέφουν την εσωτερική τους επένδυση  (ένας λεπτός ευαίσθητος ιστός). Μαζί με άλλους παράγοντες κινδύνου (πχ χοληστερόλη) σχηματίζονται  «πλάκες» κατά μήκος μικρών «σκισιμάτων» στα αρτηριακά αγγεία. Έτσι ξεκινά η αθηροσκλήρυνση (αθηροσκλήρωση). 

Όσο πιο πολλές «πλάκες» δημιουργούνται, τόσο πιο πολύ στενεύει το αγγείο, τόσο πιο πολύ αυξάνει την αρτηριακή πίεση και έτσι γίνεται ένας φαύλος κύκλος.

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η υπέρταση σε βάθος χρόνου;

Τι συμβαίνει στις αρτηρίες μας;

Όταν οι αρτηρίες εκτίθενται συνεχώς σε αυξημένη αρτηριακή πίεση, σκληραίνουν , χάνουν την ελαστικότητα τους και σταδιακά στενεύουν. Οι σκληρές και στενωμένες αρτηρίες δυσκολεύονται να προωθήσουν το αίμα στο σώμα μας. Εάν τα όργανα του σώματος μας δεν δέχονται αρκετό οξυγόνο με το αίμα, δεν λειτουργούν σωστά. Εάν οι αρτηρίες που οξυγονώνουν  τον μυ της καρδιάς στενωθούν, τότε μειώνεται η παροχή αίματος σε περιοχές της καρδιάς και εμφανίζεται η στηθάγχη. Εάν αποφραχθεί πλήρως μια αρτηρία, τότε η περιοχή του καρδιακού μυός που τρεφόταν από αυτή παροδικά ή μόνιμα νεκρώνεται. Αυτό είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου.
 

Τι συμβαίνει στους νεφρούς μας ;

Η συνεχώς αυξημένη αρτηριακή πίεση μειώνει το εύρος του αυλού  στις αρτηρίες του νεφρού και μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια. Για να γίνει σωστά αυτή η λειτουργία των νεφρών, η πίεση μέσα στα αγγεία τους να είναι σε φυσιολογικά όρια. Όταν οι αρτηρίες στενεύουν και σκληραίνουν από την αυξημένη αρτηριακή πίεση που ασκείται στο τοίχωμα τους, η ροή αίματος μέσα στο νεφρό μειώνεται και αυτό εμποδίζει τη φυσιολογική του λειτουργία. Η ποσότητα αίματος  που ο νεφρός «φιλτράρει» μειώνεται, οδηγώντας σε νεφρική ανεπάρκεια. Όταν η αιματική ροη προς το νεφρό μειώνεται, τότε ο νεφρός προσπαθεί αντιροπιστικά να αυξήσει την πίεση αίματος για να αιματωθεί καλύτερα, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο ανεπαρκούς αιμάτωσης του.

Τι συμβαίνει στην καρδιά μας;

Όταν έχουμε αυξημένη  αρτηριακή πίεση, η καρδιά καλείται να «εργάζεται» ενάντια  στην αντίσταση των αρτηριων για προωθήσει αίμα και οξυγόνο στο σώμα μας. Ο καρδιακός μυς τότε υπερτρέφεται (παχαίνει) και η καρδιά δεν λειτουργεί πια κανονικά. Μια καρδιά διογκωμένη δεν μπορεί να εργαστεί σωστά για μεγάλο χρονικά διάστημα και τελικά οδηγείται σε ανεπάρκεια.

Ποια η σχέση της υπέρτασης και της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ανεπάρκειας) ;

Η υπέρταση με την ΧΝΝ συνδέεται με δυο τρόπους : Η αρτηριακή υπέρταση είναι μια από τις βασικές αιτίες Χρόνιας Νεφρικής Νόσου ΑΛΛΑ και η αρτηριακή υπέρταση μπορεί να είναι επιπλοκή της ΧΝΝ. 

Η πλημμελώς θεραπευμένη αρτηριακή υπέρταση, μπορεί να επιδεινώσει την ΧΝΝ και να αυξηθεί ο ρυθμός απώλειας νεφρικής λειτουργίας ανά έτος.

Πάνω από 20% των ασθενών με ηλικία μεγαλύτερη των 20 ετών με υπέρταση, θα έχουν και Χρόνια Νεφρική Νόσο.

Μόνο το 52% των ασθενών έχουν ρυθμισμένη επαρκώς την υπέρταση τους. Είναι φανερό λοιπόν πόσο σημαντική είναι η σωστή θεραπεία της αρτηριακής Υπέρτασης.

Έγινε η διάγνωση της υπέρτασης. Τώρα τι πρέπει να κάνω ;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι η αλλαγή τρόπου ζωής. Αυτό και μόνο , σίγουρα θα μειώσει την αρτηριακή πίεση και θα είναι πιο εύκολη η ρύθμιση της .. Ίσως μάλιστα και σε κάποιες περιπτώσεις να την ελέγξει πλήρως χωρίς ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή:

• Μείωση του αλατιού : βλ σχετικό άρθρο
• Ισορροπημένη δίαιτα, φτωχή σε λίπος
• Σωματική άσκηση (μισή ώρα περπάτημα την μέρα τις περισσότερες φορές είναι αρκετό)
• Μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ
• Απώλεια σωματικού βάρους
• Άμεση διακοπή καπνίσματος

Λίγες πρακτικές συμβουλές για την θεραπεία

Η θεραπεία θα αποφασιστεί από τον θεράποντα γιατρό σας, θα είναι εξατομικευμένη και θα προσαρμοστεί στα προβλήματα που έχετε.

Αν έχετε κάποια νεφροπάθεια, ο νεφρολόγος σας είναι ο πλέον αρμόδιος για να ρυθμίσει την υπέρταση σας.

Η μέγιστη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων δεν επιτυγχάνεται άμεσα αλλά μετά από κάποια 24ωρα. Ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Μην διακόπτετε την αγωγή σας, γιατί η πίεση σας είναι «φυσιολογική» πια!! Με την διακοπη, θα επανέλθει η υπέρταση και μάλιστα σε υψηλότερα επίπεδα.

Αν μειωθεί πολύ η πίεση σας (σε σημείο που να νιώθετε κόπωση ή ζάλη) , μην πάρετε την επόμενη δόση του αντιυπερτασικού φαρμάκου και ενημερώστε άμεσα το γιατρό σας για περεταίρω οδηγίες.

Μην παίρνετε το φάρμακο σας μέρα παρά μέρα. Είναι λάθος πρακτική.

Για τους περισσότερους ασθενείς, θα είναι αναγκαίο  πάνω από ένα φάρμακο για την ρύθμιση της υπέρτασης. Μην αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στη λήψη της θεραπείας ο αριθμός των φαρμάκων.

ΜΗΝ χρησιμοποιείτε τα «υπογλώσσια» χάπια για μείωση πολύ αυξημένης πίεσης. Είναι μια επικίνδυνη πρακτική. Σε ιδιαίτερα αυξημένες πιέσεις σε τυχαία μέτρηση πρέπει να  μείνετε ήρεμοι, μετρήστε ξανά αργότερα και αν επιμένει συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.  

Βιβλιογραφία

1: Gargiulo R, Suhail F, Lerma EV. Hypertension and chronic kidney disease. Dis

Mon. 2015 Sep;61(9):387-95. doi: 10.1016/j.disamonth.2015.07.003. Epub 2015 Aug

29. Review. PubMed PMID: 26328515.

2: Acelajado MC, Calhoun DA. Resistant hypertension, secondary hypertension, and 

hypertensive crises: diagnostic evaluation and treatment. Cardiol Clin. 2010

Nov;28(4):639-54. doi: 10.1016/j.ccl.2010.07.002. Review. PubMed PMID: 20937447.

3: Segura J, de la Sierra A, Ruilope LM. Detection and treatment of resistant

hypertension. Curr Hypertens Rep. 2010 Oct;12(5):325-30. doi:

10.1007/s11906-010-0136-0. Review. PubMed PMID: 20661669.

4: Torpy JM, Lynm C, Glass RM. JAMA patient page. Hypertension. JAMA. 2010 May

26;303(20):2098. doi: 10.1001/jama.303.20.2098. PubMed PMID: 20501933.

5: Zoorob RJ, Arif AM, Morelli V. Hypertension. Prim Care. 2000

Sep;27(3):589-614,v. Review. PubMed PMID: 10918671.

6: Noel H. Hypertension: complications and problems. J Am Acad Nurse Pract. 1994 

Nov;6(11):540-8; quiz 549-51. PubMed PMID: 7848742.